„Jak działa MBCT” (Mindfulness Based Cognitive Therapy) to nasz nowy cykl przybliżający czym jest ten trening oraz mówiący o jego podstawowych cechach.
Podczas ośmiu tygodni spotkań koncentrujemy się na czterech głównych obszarach (wg Rebecca Crane – Distinctive features, MBCT)):
- Niepodążanie za ruminacjami.
- Rozpoznanie i zwiększenie świadomości naszych własnych nawyków, mogących prowadzić nas z powrotem do depresji, oraz zwiększenie świadomości jak świat naszych myśli łączy i przeplata się z tym co dzieje się w naszym ciele.
- Poznanie nowych sposobów odnoszenia się do doświadczenia obniżonego nastroju/ depresji, oraz innych obszarów życia.
- Kontakt zamiast unikanie, zbliżanie i zaprzyjaźnianie się z naszymi emocjami, myślami i wrażeniami z ciała.
Popatrzmy teraz szerzej na każdy z tych obszarów:
Niepodążanie za ruminacjami.
Nasza uwaga nie jest nieograniczona. Nie jesteśmy w stanie przetwarzać wszystkich informacji, które przychodzą do nas przez nasze zmysły. Można powiedzieć szerzej – nie tylko nie jesteśmy w stanie, ale nawet nie powinniśmy. Czasem łatwo wtedy pomylić szum z prawdziwym dźwiękiem. Skoro nie jesteśmy w stanie tego robić, znaczy to, że poświęcając uwagę jednemu aspektowi naszego doświadczenia, automatycznie nie poświęcamy uwagi innemu (lub innym) obszarowi. Dlatego w treningu MBCT poświęcamy dużo uwagi ciału i wrażeniom z ciała.
Przerzucając naszą uwagę na somatyczne (cielesne) aspekty naszego doświadczenia, możemy odwrócić uwagę od naszych ruminacji i myśli automatycznych. Najprościej rzecz ujmując – wychodzimy z naszej głowy i wracamy do naszego ciała. Zamiast próbować rozwiązać nasze problemy za pomocą analitycznego umysłu, wracamy do tego, co jest obecne tu i teraz. Doświadczenie to powtarzane i ćwiczone wiele razy podczas całego kursu pomaga wykształcić nowe nawyki i sposoby zachowań, które pomagają zwiększać elastyczność w odpowiedzi na to co nas spotyka.
Rozpoznanie i zwiększenie świadomości naszych własnych nawyków mogących prowadzić nas z powrotem do depresji, oraz zwiększenie świadomości jak świat naszych myśli łączy i przeplata się z tym co dzieje się w naszym ciele.
Rozwijanie uważnej obecności sprawia, że jesteśmy bardziej świadomi naszych własnych nawyków i wzorców w naszym zachowaniu, oraz sposobie myślenia. W szczególności uczestnicy starają się rozwijać świadomość swojego autopilota, oraz cyklów ruminacyjnych, które prowadzą do nawrotu depresji, czy obniżonego nastroju. Dzięki praktyce uważności (Mindfulness) stają się też bardziej świadomi swoich “przycisków” i wyzwalaczy prowadzących do kolejnego epizodu depresyjnego.
Poznanie nowych sposobów odnoszenie się do doświadczenia obniżonego nastroju/ depresji oraz innych obszarów życia.
Już od samego początku kursu i pierwszych praktyk uważności (Mindfulness) rozwijamy inny sposób relacji do naszych życiowych doświadczeń. Nie staramy się usunąć ciężkich myśli, oraz nieprzyjemnych stanów. Gdyby ta strategia działała, już dawno za pomocą siły woli uporalibyśmy się z niechcianym obniżonym nastrojem. Niestety nic takiego się nie dzieje. Dlatego próbujemy tutaj innej drogi. Staramy się podejść do naszych doświadczeń z akceptacją, ciekawością oraz współczuciem, aby z tego miejsca zobaczyć jak możemy sobie pomóc w najlepszy sposób.
Zauważamy też jak przemieszczamy się z „trybu bycia” do “trybu działania”, oraz jak używamy “trybu działania” do uciekania od naszego doświadczenia, jednocześnie blokując sobie możliwość oczekiwanej zmiany. Używając języka metafor – można powiedzieć, że gdy zgubiliśmy się w lesie, dobrze na chwile przystanąć, przypomnieć sobie drogę do punktu, gdzie straciliśmy orientację, przypomnieć sobie punkty po drodze i dopiero potem pójść dalej z większą świadomością. I tego właśnie szukamy na kursie MBCT (podobnie jak i na każdym innym treningu Mindfulness).
Kontakt zamiast unikania, zbliżanie i zaprzyjaźnianie się z naszymi emocjami, myślami i wrażeniami z ciała.
Lubię taki cytat z Carla Junga -”To czemu się opierasz – napiera”. Podczas kursu uczymy się zbliżać do tego co budzi w nas dyskomfort. Zbliżać, poznawać i zaprzyjaźniać z naszym doświadczeniem, tak aby móc na nie odpowiadać w inny sposób. Można przyrównać to do chodzenia po dworze podczas deszczu. Mocno pada. Mokniemy. Nie musimy lubić bycia mokrym, ale dalej idziemy w swoim kierunku. Może dalej mokniemy, ale przynajmniej wiemy dokąd idziemy i wiemy że nie będziemy moknąć w nieskończoność. Wiemy też, że następnym razem być może będzie dobrze wziąć parasol, lepiej się ubrać, a może nawet pojechać samochodem czy komunikacja miejską.
Żadna psychoterapia, żadna medytacja, czy inna praktyka nie wyeliminuje z naszego życia dyskomfortu i cierpienia (jeśli ktoś obiecuje Ci coś innego – uciekaj w drugą stronę ;)), ale dzięki praktyce Mindfulness możemy nauczyć się innego obchodzenia z naszym doświadczeniem.
Gdy zaczynałem swoje spotkanie z medytacją buddyjską dwadzieścia lat temu, mieliśmy w naszej szkole takie powiedzenie “umysł jest królem”. Można to zdanie definiować i rozumieć na wiele sposobów, ale najbliższe mi jest to zrozumienie, że to ja i mój sposób przeżywania rzeczywistości, moja ocena, moje nawyki – definiują mój świat. Jeśli bedę bardzo krytyczny nie ma znaczenia, co będę oglądał, zawsze znajdę coś co nie pasuje do obrazka i co wywołuje ból. Dlatego podczas tego kursu jak i każdego innego treningu Mindfulness pracujemy nad swoja relacją do doświadczenia. W ten sposób praktyka uważności wychodzi dużo szerzej ponad reklamowane szeroko “tu i teraz”, “redukcję stresu”, “kreatywność”, etc, ale staje się czymś co przekształca nas samych i nasz sposób przeżywania – dając nam przepustkę do większej wolności.
Podejścia MBCT uczyłem się i uczę w Oxford Mindfulness Centre w UK i w Portugalii i wciąż doskonalę swój warsztat w tym obszarze. Jeśli chcesz wiedzieć więcej czym kurs MBCT różni się od kursu MBSR i komu jest on dedykowany, rzuć okiem na jeden z naszych wcześniejszych artykułów na stronie ośrodka psychoterapii, który prowadzimy. W zakładce kalendarium kolejne daty kursów MBCT, a tutaj druga część cyklu o MBCT.
